13 januari: de Kerkorde is klaar

GS-preses ds. Dinand Krol opent de vergadering met het lezen van Kolossenzen 3:1-4. Hij licht deze woorden eruit: Uw leven ligt met Christus verborgen in God. Zijn korte meditatie is mede een oproep aan broeders en zusters die moeite hebben met de aanstaande eenwording: ‘Wat je niet ziet, dat is de werkelijkheid. Open je ogen, en zie op Christus, de Heer van de kerk.’ De aanwezigen zingen samen Psalm 16 uit de NPB en ds. Krol gaat voor in gebed. Voordat de inhoudelijke bespreking start, vragen een aantal huishoudelijke zaken de aandacht.

Dringende oproep

Het moderamen doet door middel van een brief een dringende, publieke oproep aan kerken die overwegen of al besloten hebben om niet mee te gaan in de komende eenwording. De vergadering hoort de conceptbrief aan en stemt ermee in dat de brief in deze vorm verzonden wordt, wat direct gebeurt door het secretariaat.

Vaststelling kerkorde

Art. B1 en B2 zijn de laatste onderdelen van de Kerkorde die nog vastgesteld moeten worden. Die artikelen gaan over wie er deel uitmaken van de kerkenraad. Aanvankelijk lag er een concepttekst die ook niet-ambtsdragers de gelegenheid gaf om deel te nemen aan de ambtelijke besluitvorming. Kerkrechtdeskundigen wezen op de risico’s en dus de onhoudbaarheid van dat voorstel. Zij droegen een nieuwe formulering aan, waarbij de kerkenraad gevormd wordt door predikant en gekozen ambtsdragers (ouderlingen en evt. ook diakenen), en waarbij andere gemeenteleden door de kerkenraad betrokken kunnen worden bij de uitvoering van zijn taken, waarbij verantwoordelijkheden en bevoegdheden worden vastgelegd. Dit voorstel wordt unaniem aangenomen, waarmee de Kerkorde in zijn geheel is afgerond. LV-voorzitter Frans Schippers markeert dat moment: opnieuw was er grote eensgezindheid bij de bespreking van de Kerkorde. Vrijwel alle onderdelen zijn unaniem aangenomen. De Kerkorde als geheel is nu klaar. De afgevaardigden brengen God de eer in dankgebed en lied.

Klik hier om de Kerkorde te downloaden.

Regelingen

Nu de Kerkorde is vastgesteld, is het tijd om de bijbehorende regelingen te bespreken en vast te stellen. Een regeling is de praktische uitwerking van de hoofdlijn die de kerkorde schetst. De regelingen, zo’n veertig in totaal, zijn voor de bespreking geclusterd op thema; je kunt ze vinden in het menu Kerkorde bovenaan deze pagina.

Het eerste cluster heeft als titel: basis en financiën, en bevat regelingen A2 (verbindingsformulier), A3 (wijziging van de kerkorde), E7 (financiën landelijk kerkverband) en G2 (KvK en ANBI). Cluster 2 gaat over de roeping van de predikant en bevat regelingen B4 (beroepbaarstelling, goedkeuring aanvaarde roeping, roeping predikant, roeping voor bepaalde tijd of deeltijd) en B8 (bijzondere preekbevoegdheid).
De regelingen uit cluster 1 en 2 worden stuk voor stuk besproken. Het gesprek wordt vooral gevoerd over de vorm van het toelatend gesprek met aanstaande predikanten en de rol van de regio daarin, en over de roeping van predikanten voor bepaalde tijd of in deeltijd. Na enkele redactionele en inhoudelijke wijzigingen worden de regelingen uit cluster 1 en 2 met algemene stemmen aanvaard.

Gedragscode

Na de lunchpauze wordt uit cluster 8 (afzonderlijk te behandelen regelingen) B21 aan de orde gesteld, de gedragscode voor ambtsdragers. Inleidend noemt WTK-voorzitter Jan van Dijk deze regeling een spiegel waarin je als ambtsdrager moet kijken. Er wordt in een eerste ronde vrij kritisch op gereageerd. Een aantal afgevaardigden stelt onder andere dat het eigenlijk geen regeling is, maar meer een toets. Het moderamen trekt daarop  het voorstel in de huidige vorm in en zal zich beraden op een nieuwe tekst, waarbij gebruikgemaakt wordt van de inbreng uit deze vergadering.

Einde ambt

Cluster 5 heeft als titel: maatregelen einde ambt, en omvat regelingen B10 (ontheffing predikant), B11 (non-actiefstelling predikant), B12 (losmaking predikant), B13 (afzetting predikant), B13 (schorsing predikant), B18 (afzetting ouderling of diaken) en B18 (schorsing ouderling of diaken). Behoudens een enkele aanpassing worden ook deze regelingen met algemene stemmen aangenomen.

Opleiding

Regeling B5 in cluster 3 (opleiding of andere route) gaat over bijzondere situaties, predikant en opleiding en vervolgonderwijs voor predikanten. Er wordt doorgesproken over de verhouding tussen zogeheten bijzondere gaven en de noodzakelijke opleiding tot predikant. Deze regeling vraagt nog verdere doordenking, onder andere in samenspraak met de TU. In cluster 4 (zorg voor predikant) gaat het over regeling B6 (kerkelijke zorg voor predikant), B7 (predikant met een bijzondere taak) en B9 (emeritaat). De overige regelingen uit cluster 3 en 4 worden zonder op- of aanmerkingen aangenomen.

Werk in de kerk

Cluster 6 bevat regeling B19 (kerk zonder ouderlingen), B20 (kerkelijk werker) en B21 (klachtrecht seksueel misbruik). Het gesprek wordt gevoerd over de situatie waarin een gemeente wordt opgeheven of samengevoegd. De regionale vergadering beslist daarover, na raadpleging van de betreffende gemeente. De regelingen worden op een enkel punt aangepast en daarna met algemene stemmen aangenomen.

Contact met andere kerken

Regeling E8 (plaatselijk contact met andere kerken), E8 (relatie met de CGK), E8 (relatie met de vGKN), E8 (samenwerkingsgemeente), E8 (verwantschapsrelatie regionaal) en E9 (relatie met kerken in het buitenland) vormen samen cluster 7, getiteld Andere kerken. Het gesprek concentreert zich om te beginnen op de vraag waarom er zo specifiek over een aantal concrete contacten met specifieke kerkgenootschappen wordt gesproken; mag het misschien breder en hartelijker? De WTK antwoordt dat kerkrecht volgend is (dit zijn de kerken waarmee we op dit moment contacten onderhouden), maar niet blokkerend mag zijn (laat je plaatselijk niet belemmeren in de warme banden die je hebt met andere kerken). Ook komt in de bespreking aan de orde dat er veel geformaliseerd lijkt te worden wat in de praktijk niet in regelingen te vatten is. Ook de regelingen uit cluster 7 worden unaniem aangenomen.

Synode 2.0

Hoe moet de synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken er straks uitzien? Daarvoor doet de Regiegroep Hereniging een aantal aanbevelingen in hoofdstuk 10 van haar rapport (te vinden onder Rapporten op deze website). In de huidige vorm mist de synode de talenten van 50-minners en vrouwen. Diversiteit in de samenstelling van de vergadering zou zeker geestelijke winst opleveren. De Regiegroep pleit ervoor dat regio’s zich in de toekomst inspannen voor die diversiteit. Daarnaast stelt ze voor om een commissie werkwijze synode te benoemen die zich bezint op verkleining van de afstand tussen het landelijke kerkenwerk en de plaatselijke kerken.

De bespreking vindt bijval, maar er worden ook corrigerende en aanvullende opmerkingen gemaakt. Er wordt gezegd dat deze suggesties niet los gezien kunnen worden van algehele herbezinning op de functie van het landelijk kerkenwerk. Er wordt voorgesteld om de agenda van een synode op een andere manier in te richten, met een onderscheid tussen de meer feitelijke en zakelijke dossiers naast thematische, inhoudelijke onderwerpen; je hoeft dan niet voor alle onderwerpen hetzelfde gezelschap aan afgevaardigden op te trommelen. Laat overigens de doelgroep die je graag op de synode zou willen zien meedenken over de herinrichting ervan; het kan nu toch de indruk wekken dat je van bovenaf een nieuwe structuur ontwerpt.

De Regiegroep pleit ervoor om niet een te grote broek aan te trekken. Er wordt op andere plekken (TU en Kerk2030) over de voorvragen nagedacht die in de bespreking gesteld werden. Het voorstel van de Regiegroep zoals dat er nu ligt is bescheiden. De gedane suggesties en voorstellen worden dankbaar aanvaard, maar, zo stelt de Regiegroep, speel grotere ambities niet uit tegen de kleine stappen die nu worden voorgesteld.

Een volgende besprekingsronde levert toch de aanbeveling op om het niet te smal te maken: onderschat niet de ambitie onder jongeren om zich in te zetten voor zaken die ertoe doen; laat de huidige afgevaardigden zich ervoor inspannen om als ambassadeurs het synodewerk een gezicht te geven; ga op korte termijn alvast om de tafel met de eerder genoemde organisaties, steek de koppen bij elkaar en pak de materie gezamenlijk aan.

Het moderamen zal in de volgende bijeenkomst op dit onderwerp terugkomen om alles wat gezegd is in de vorm van een voorstel opnieuw aan de vergadering voor te leggen.

Huishoudelijke regeling

Het laatste onderwerp voor vandaag is regeling E5 uit cluster 8 (huishoudelijke regeling synode). Het voorstel is om te komen tot een permanente  moderamen tot een volgende synode. Er worden vragen gesteld over de meerderheid die nodig is om gekozen te worden als moderamenlid en over het besloten karakter van hei- of voorbereidingsdagen. Op deze punten worden amendementen ingediend die beide worden aangenomen. Na deze wijzigingen stemt vervolgens ook een ruime meerderheid voor de huishoudelijke regeling als geheel.

Sluiting

Aan het einde van deze lange vergaderdag houdt ds. Aad van Zuijlekom een korte overdenking over Hosea 11, waarna hij voorgaat in gebed. Daarna zingen de aanwezigen Psalm 103:1, 3 en 6 uit de NPB. Voorzitter ds. Dinand Krol sluit de vergadering.